Гилам тўқиш
Гиламлар қозиқ узунлигига кўра бир неча турларга бўлинади: “жулкирлар”, “гиламлар” ва “гиламлар”. Жулҳирлар узун қозиқли гиламлардир. Ушбу турдаги гилам монументал тўқув анъаналарини энг кўп сақлаб қолган; Жулкирларни кўпинча Самарқандда учратиш мумкин.
Гилам тўқиш – инсоният деярли беш минг йиллардан бери таниш бўлган ажойиб санъат тури (биринчи қозиқ тузилмалари Шумер топилмаларидан маълум). Унинг ўзига хослиги шундаки, гиламлар оддий мебель қисми эмас. Бу бебаҳо тарихий манба, ўзига хос “маданият матни” бўлиб, уни яратувчиларнинг турмуш тарзи, деҳқончилик қилиш усуллари ва атрофдаги ландшафт, култлар ва динлар, этник тарихнинг ўзгаришлари, қўшни халқлар билан алоқалари, эстетикаси ҳақида ҳикоя қилишга қодир. устуворликлар...
Марказий Осиё гиламлари ҳақида гап кетганда, биринчи навбатда туркманларнинг маҳсулотлари назарда тутилади. Айни пайтда уй тикувчилик ва ҳунармандчиликнинг бу тури минтақанинг бошқа халқлари - қорақалпоқлар, қирғизлар, қозоқлар, араблар, тожиклар, ўзбеклар орасида кенг тарқалган. Лекин бу ерда ўзбекларнинг гиламдўзлик анъаналари ҳақида сўз юритамиз.